NEGATİF İYONİZER

Teknoloji havayı temizleyebilmemiz için türlü çareler üretmiştir. Bunların başında (Hava temizleme cihazları) gelmektedir. Belki gördünüz belki de duydunuz bu aletleri

 Pekiyi de elektronik bir alet nasıl olur da havayı temizler? Bu aletlere (precipitator, air purifier, electrostatik cleaner) gibi adlar veriliyor. Evlerimizde, işyerlerinde veya insanların topluca bulundukları kapalı yerlerde kullanılan ve fiyatları bir hayli yüksek olan bu aletlerin çalışma prensipleri şöyle: Hava belli bir yerden cihazın içine emiliyor, bu ilk girdiği yerde bulunan mekanik bir filtreden süzülüyor, daha sonra (odor filter) denilen ve aktif karbon zerrelerinden yapılmış bir koku filtresinden geçiyor, bundan sonra işe elektronik giriyor ve bir miktar zararlılardan arıtılmış hava Elektrostatik filtreye giriyor. Bu filtrede 6 ila 7.5 kilovolt'luk bir DC. elektrik yükü var. Hava, ön yükleme telleri ile + yükle yükleniyor biraz ileride eksi yükle yüklenmiş plakalar var, elektriğin basit yasalarından biri olan "aksi yüklü kutuplar birbirlerini çeker" nedeniyle filtreye giren havanın içindeki tüm mikroskopik partiküller bu plakalara yapışıyor. Şimdi içindeki tüm zararlılardan temizlenmiş hava çıkıştaki son mekanik filtreye doğru yönlendiriliyor ama bu arada içine bir miktar "OZON" yani O3 katılıyor ve dışarı veriliyor. İşte size basitce anlatılmış bir elektronik hava temizleme cihazının çalışma prensibi. Pekiyi de ozon ne iş yapıyor? Yağmurlu ve şimşekli havalardan sonra burnumuza keskin bir koku gelir, bu şimşeğin çakması sırasında ortaya çıkan çok yüksek elektrik deşarjı nedeniyle oluşan ozon gazının kokusudur. Bu sırada hava pırıl pırıl bir görünümdedir, içinde toz diye birşey kalmamıştır. Ozon negatif olduğu için havadaki pozitif yüklü partiküllerle birleşir, onları ağırlaştırır ve yere çökmelerine sebep olur. Bu en basitiyle bir iyon jeneratörüdür. Devre şeması ve yerleştirme planıyla baskılı devresi aşağıda görülen sistemi kurmak ve şebekeye bağlamak yeter. Montaj sırasında çok dikkat edilecek hususlar var, şöyle ki:

Kullanılacak diyotlar en az 1000V.'luk olmalıdır (1N4007) gibi, kondansatörler en az 630V. olmalıdır. Malzemeleri lehimlerken, lehimlerin kesinlikle pürüzsüz olması gerekmektedir. Aksi halde sivri uzantılardan istenmeyen deşarjlar meydana gelecek ve cihazın randımanlı çalışmasını engelleyecektir. Sistem bir cascade bağlantı sistemidir. Her katlanmada voltaj yükselecek ve sonunda 7,5 KV. gibi bir yüksek voltaj oluşacaktır. Son kısımdaki 10 adet 3.3 MOhm.'luk dirençler katiyen eksik konulmamalıdır. Bu dirençler akım limitleyici dirençlerdir ve iğneye dokunulması halinde oluşacak şoku önlerler. Çıkışta bir dikiş iğnesi kullanılmaktadır. Zamanla iğnenin ucu korozyona uğrayacağından, arada bir çıkarılıp temizlenmelidir. İğne arada bir çıkarılacağına göre baskılı devre üzerine monte edilecek ve sivri çıkıntıları olmayan bir klemense monte edilebilir. Tüm sistem sağlam bir plastik kutunun içine konmalı, sadece iğnenin çıkacağı ufak bir delik bırakılmalı ve iğnenin üzerine ucu açıkta bırakılacak şekilde bir plastik makaron geçirilmelidir. Herşey bittikten ve esaslı bir kontroldan geçirildikten sonra enerji verin, avucunuzun içini dilinizle ıslatın ve deymeyecek şekilde iğneye yaklaştırın. Avuç içinizde bir serinlik hissedeceksiniz. Bu oluyorsa, cihaz mükemmel bir şekilde çalışıyor demektir.
Hissedeceğiniz serinlik avuç içine çarpan negatif iyonların meydana getirdiği bir effektir. İğneyi baskılı devreye en kısa yoldan temas edecek
şekilde yerleştirin, iğne derken normal bir dikiş iğnesini kastediyorum, yorgan iğnesi değil. Yani boyu aşağı yukarı 3cm. filan olmalı...Yapacak arkadaşlara şimdiden başarılar dilerim....
ÖNEMLİ NOT: Aşırı solunması halinde OZON solunum sisteminde tahribata sebep olur. Bu bakımdan ASTIM hastalarının dikkatli olmaları ve cihazın BANYO gibi aşırı nemli yerlerde kullanılmaması şiddetle tavsiye olunur...

Şekildeki devre ile 9 voltluk pil geriliminden yaklaşık 2000 volt elde edilebilir. 

Q1 (MJE521) yerine istenirse; NTE184, 2N5190 veya TTP31C kullanılabilir. Q2 (MJE371) yerine de NTE185, 2N5193 veya TEP32C olabilir.

T1 trafosu minyatür tip ses trafosudur ama bu bizim piyasada pek bulunmadığından kendimiz de sarabiliriz. Primeri 8 tur, sekonderi 1200 tur olacak şekilde ferit nüveli karkas üzerine sarılıp yapılabilir. Bu tip karkas ve trafo göbeği, elektronik parça satan yerlerde bulunabilir. Burada sarım bitince ohmmetre ile primeri 8 ohm, sekonderi 1000 ohm civarı ölçebiliriz.

Cihazı tek bir plastik kutuya monte edebilirsiniz. Herhangibir yüksek gerilim, düşük akım ihtiyacı olan elektronik uygulamalarında da kullanabilirsiniz.
Neon lamba bir gösterge gibi işlev görür. T1 trafosu tarafından 300 volt seviyesine çıkarılan gerilim, C2-C9 ve D1-D8 tarafından oluşturulan voltaj kaskat sistemi ile 2000 volt mertebesine ulaşır.
Voltaj kaskat sistemi şeması aşağıda görülmektedir.